اغلب ما خیلی خوب میدانیم که مراقبت کردن از دندانها تا چقدر اهمیت دارد، اما آیا شما این را هم میدانید که انواع مختلف دندانها کدام است و ما از هر کدام چه استفادهای میکنیم؟ دندانها فقط برای گاز زدن و جویدن غذا به درد شما نمیخورند، بلکه نقش بسیار مهمی در تواناییهای گفتاری و حمایت کردن از اجزاء و ساختارهای صورت شما دارند. به طور کلی چهار نوع دندان در دهان شما وجود دارد که عملکرد آنها تا حدودی با هم متفاوت است. همچنین سه شکل نادرتر وجود دارد که میتواند در یک فک در حال رشد اتفاق بیفتد.
[sv slug=”alert”]
چند نکته مهم وجود دارد که با رعایت آنها میتوانید از دندانهای خود بهتر مراقبت کنید. معمولاً دندانپزشک شما هم این نکات را به شما توصیه میکند. حداقل دو بار در روز دندانهای خود را مسواک بزنید، از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید، هر روز نخ دندان بکشید، مصرف مواد غذایی شیرین و قنددار را محدود کنید و از آسیب رسیدن به دندانهایتان جلوگیری کنید. علاوه بر آن حتماً به طور منظم برای معاینات دورهای به دندانپزشکی مراجعه کنید. رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک به شما کمک میکند تا همیشه دندانها و لثههای سالمی داشته باشید. برای رزرو نوبت برای معاینه و درمان ریشه دندان با شمارههای 02122027384 و 02122023658 تماس حاصل فرمایید.
[sv slug=”alert1″]
انواع دندان کدام است و کارکرد هر کدام چیست؟
دندان ها سختترین ماده موجود در بدن انسان هستند که علاوه بر آنکه برای جویدن غذا ضروری هستند، نقش مهمی نیز در توانایی گفتار و تکلم انسان دارند. از نظر آناتومی دندان، هر دندانی از دو قسمت تشکیل شده است. یکی تاج دندان که قسمتی از دندان است که توسط مینا پوشیده شده و همان بخشی است که معمولاً در دهان دیده میشود. قسمت بعدی، ریشه دندان است که در داخل فک پوشیده شده است. ریشه دندانی در داخل جایگاهی به نام ساکت در استخوان فک قرار دارد و در حالت عادی در دهان دیده نمیشود.
قسمتهای مختلف دندان
- مینا: خارجیترین و سختترین قسمت دندانها است که رنگ سفید دارد. مینای دندان عمدتاً از ماده فسفات کلسیم ساخته شده است که یک ماده معدنی بسیار سخت میباشد.
- عاج: لایهای از دندان که در زیر مینا قرار گرفته است. عاج به سختی مینا نیست و بخش اصلی از جسم دندانها را تشکیل میدهد که در صورتی که لایه مینا از روی آن ساییده شود، میتواند دچار حساسیت دندانی گردد.
- مغز: بافت نرمی که حامل اعصاب و رگهای خونی تغذیه کننده دندانها میباشد. مغز دندان از تاج تا نوک ریشه دندانی امتداد دارد.
- سیمان دندانی (سمنتوم): یک لایه از بافت همبند است که ریشههای دندانها را محکم به لثهها و استخوان فک متصل میکند.
ساختارهای اطراف دندان
- لیگامنت (رباط) لثهای: بافتی است که دندانها را محکم به استخوان فک میچسباند. این لیگامنت از هزاران رشته ظریف ساخته شده است که سیمان دندانی را به جایگاه استخوانی دندانی میبندد. این رشتهها که دندانها را به استخوان فک متصل میکند، به عنوان جذب کننده شوک یا ضربهگیر در برابر نیروهای سنگینی که در هنگام جویدن غذا به دندانها وارد میشود، عمل میکنند.
- مخاط دهانی: مخاط در واقع اصطلاحی است که برای توصیف بافت نرم و مرطوبی که سطح داخلی دهان را میپوشاند، استفاده میشود.
- لثهها: بافت نرمی که روی دندانها و استخوان فک را میپوشاند. لثه از استخوان و ریشه دندانها محافظت میکند و یک سطح لغزنده و صیقلی بر روی آنها فراهم میکند.
- استخوان: حفرهای به نام ساکت را فراهم میکند که ریشههای دندانها در داخل آن قرار میگیرند و محافظت میشوند.
- اعصاب و رگهای خونی: هر دندانی و لیگامنت لثهای دارای یک رشته عصب دندانی میباشد و به همین علت دندانها نسبت به طیف وسیعی از محرکهای مختلف حساسیت نشان میدهند. وجود رگهای خونی هم برای زنده ماندن ساختار دندان ضرورت دارد.
انواع دندانها
در دهان انسان 20 دندان شیریوجود دارد. دندانهای پیش پایینی معمولاً اولین دندانهایی هستند که در حدود سن 6 ماهگی در میآیند. در حدود دو سالگی معمولاً تمامی 20 دندان شیری در کودک در آمدهاند. همچنین انسان 32 دندان دائمی شامل 4 دندان عقل دارد. کشیدن دندان عقل که باعث مشکلاتی در دهان شما شود، روشی معمول و رایج است. دندانهای عقل معمولاً بین سنین ۱۸ و ۲۴ سالگی ظاهر میشود. اولین دندانهای دائمی که معمولاً در حدود سن 6 سالگی در میآیند، 4 دندان آسیاب (مولر) اول هستند که بلافاصله بعد از افتادن آخرین دندانهای شیری از لثه خارج میشوند. دندانهای پیش دائمی نیز بین سنین 7 و 8 سالگی در میآیند.
در دهان انسان 4 نوع مختلف دندانی وجود دارد.
دندانهای پیش:
(مجموعاً 8 عدد) در قسمت جلوی دهان قرار دارند و سطح روی آنها تیز و برنده است و برای بریدن و پاره کردن غذا به تکههای کوچکتر و قابل جویدن استفاده میشود. در هر یک از سری دندانهای شیری و دائمی، 8 دندان پیش وجود دارد.
دندانهای نیش:
(مجموعاً 4 عدد) در گوشههای انحنای ردیف دندانها قرار گرفتهاند. سطح رویی این دندانها، برنده و نوکتیز است و کار آنها محکم گرفتن و پاره کردن تکههای غذا میباشد. در هر یک از سری دندانهای شیری و دائمی، 4 دندان پیش وجود دارد.
دندانهای پرمولر یا آسیاب کوچک:
(مجموعاً 8 عدد) که برخلاف دندانهای پیش و نیش، سطح جونده پهن دارند. کار این دندانها پاره کردن و له کردن غذا است. دندانهای پرمولر فقط در سری دندانهای دائمی وجود دارند و تعداد آنها 8 عدد است.
دندانهای مولر یا آسیاب بزرگ:
(مجموعاً 8 عدد) که بزرگترین دندانها هستند و سطح جونده بزرگ و پهنی دارند. کار آنها جویدن، له کردن و خرد کردن غذا میباشد. سری دندانهای شیری شامل 8 دندان مولر و سری دندانهای دائمی شامل 12 دندان مولر میباشد.
دندانهای عقل:
یا آسیاب سوم (مجموعاً 4 عدد): این دندانها در حدود سن 18 سالگی در میآیند، اما غالباً از طریق جراحی برداشته میشوند تا از انحراف و نامرتبی دندانهای دیگر جلوگیری شود.
بیماریها و مشکلات دندانها
حفرههای دندانی:
منافذی هستند که باکتریها برای فرار از مسواک و بزاق دهان در داخل آنها پنهان میشوند و در آنجا به مینا و ساختارهای عمیقتر دندانها آسیب وارد میکنند. اغلب حفرههای دندانی بر روی دندانهای مولر و پرمولر به وجود میآید.
پوسیدگی دندان:
یک عنوان کلی برای بیماریهای دندانی از جمله حفرهها و پوسیدگی های آن است.
پریودنتیت (آبسه و عفونت دندانها):
التهاب ساختارهای عمقی دندان شامل لیگامنتهای لثهای، استخوان فک و سمنتوم میباشد. این بیماری معمولاً به علت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان اتفاق میافتد.
ژنژیویت (بیماری لثه، علت و درمان):
به معنی التهاب قسمت سطحی لثهها در اطراف و بین تاج دندانها میباشد. تشکیل و تجمع پلاک و جرم میتواند منجر به بروز ژنژیویت شود.
پلاک دندانی:
یک لایه نازک چسبنده و بیرنگ است که از باکتریها و موادی که باکتریها ترشح میکنند، تشکیل میشود. پلاک دندانی بلافاصله بعد از خوردن غذاهای شیرین، بر روی سطح دندانها تشکیل میشود، اما به راحتی میتوان آن را با مسواک تمیز کرد.
جرم دندان:
اگر پلاک از روی سطح دندانها تمیز نشود، با مواد معدنی دندانی ترکیب شده و جرم دندان را تشکیل میدهد که ماده سختتر و چسبندهتری است. تمیز کردن جرم دندان نیاز به عمل جرم گیری دندانها حرفهای توسط دندانپزشک دارد. درمورد هزینه هم باید گفت: هزینه جرم گیری دندان ها متغیر است.
جلو بودن دندان بالا (اوربایت):
یعنی دندانهای بالا بیش از حد طبیعی از دندانهای پایین جلوتر باشند.
جلو بودن دندان پایین (آندربایت):
یعنی دندانهای پایین بیش از حد طبیعی از دندانهای بالا جلوتر باشند.
ساییدن دندانها (دندان قروچه):
استرس، اضطراب و اختلالات خواب میتواند باعث دندان قروچه شود که معمولاً در زمان خواب اتفاق میافتد. علائم شایع این عارضه شامل سر دردهای مبهم و سخت شدن فکها میباشد.
حساسیت دندانی:
حساس شدن دندان یک یا چند تا از دندانها نسبت به غذاها و مایعات داغ یا سرد میتواند نشان دهنده فرسایش مینای دندانی و نمایان شدن عاج در زیر آن باشد.
آزمایشهای دندان
- عکسبرداری اشعه ایکس از دندانها: عکسهای اشعه ایکس میتواند حفرهها و پوسیدگیهایی که در زیر خط لثه قرار دارند و یا به قدری کوچک هستند که به طور عادی قابل تشخیص نیستند را نشان بدهد.
- معاینه دندانها: دندانپزشک میتواند با نگاه کردن به دندانها و تکان دادن آرام آنها مشکلات احتمالی دندان یا لثه را تشخیص بدهد.
درمان مشکلات و بیماریهای دندانها
- مسواک زدن دندانها: مسواک زدن مرتب دندانها در هر روز موجب تمیز شدن پلاکها و جلوگیری از پوسیدگی آنها میشود.
- کشیدن نخ دندان: با استفاده از نخ دندان یا یک تمیزکننده لثه دندانی که تأیید شده و معتبر باشد، میتوان قسمتهایی از دندانها که در زیر خط لثه واقع شده است و پرزهای مسواک به آن نمیرسد را تمیز نمود.
- شستشوی دندانها: شستشوی هر روزه دندانها با یک دهانشویه ضدعفونی کننده مناسب موجب از بین رفتن باکتریهایی میشود که عامل بوی بد دهان و بیماریهای لثه هستند.
- جرمگیری و تمیز کردن دندانها: جرمگیری حرفهای دندانها هر 6 ماه یکبار میتواند از بروز بیماریهای دندان و لثه جلوگیری نماید.
- پر کردن دندانها
- عصبکشی دندان: معمولا مراحل عصب کشی دندان شامل این موارد است: عمل معمولاً تحت بیحسی موضعی انجام میشود. البته بیحسی در صورت عفونی شدن مغز دندانی ضرورتی ندارد، چون دندان دیگر حس ندارد، دندان عفونی با رابر باریک (رابر دام) پوشانده میشود تا از آلودگی کانالهای ریشه جلوگیری شود، بخش پوسیده دندانها و پرکردگی آسیب دیده برداشته میشود، مغز دندانی یا باقی مانده آن خارج میشود.
- کشیدن دندان
- ارتودنسی
- استفاده از محافظ دهانی
- سیلانتهای دندانی
- سفید کردن دندانها
معمولا هزینه کشیدن دندان، هزینه عصب کشی دندان و دیگر موارد ذکر شده به عوامل مختلفی از جمله نوع ماده بيحسي و سطح کلي هزينهها در محل سکونت شما بستگي دارد.
برای مطالعه بیشتر در مورد بهداشت دهان و دندانها، به مطلب همه چیز درباره بهداشت دهان و دندان مراجعه کنید.
