دندان نهفته دندانی است که درون لثه نهفته شده باشد. از آنجایی که این دندانها معمولا برای جویدن مورد استفاده قرار نمیگیرند و جنبهی زیبایی ندارند، زمانی که مشکلزا باشند، بیرون آورده میشوند. هر دندانی میتواند نهفته شود. دندانها به دلیل کمبود فضا یا بخاطر اینکه در یک موقعیت ضعیف رشد کردهاند، نهفته میشوند. در میان دندانها معمولا دندان عقل است که نهفته میشود. دندانهای عقل معمولا در سنین 17 تا 21 رشد میکنند. دندانپزشکان این دندانها را آسیاب سوم مینامند. دندان عقل ممکن است به پهلو و یا کج درون فک رشد کند. دندان نهفته زمانی ایجاد میشود که درون فک شلوغی دندان داشته باشید.
اگر احساس دندان درد زیاد داشتید، دندانهایتان در حال جابهجایی هستند یا هنگامی که دهان خود را باز میکنید درد دارید، به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک بعد از پرسش در مورد علائم، دندانهایتان را معاینه کرده و امکان وجود ورم یا آبسه درون لثه را بررسی میکند. در نهایت با گرفتن عکس رادیولوژی دندان نهفته معاینه گشته و سپس روش درمان مناسب مانند جراحی یا استفاده از براکت، اتخاذ میگردد.
علل ایجاد دندان نهفته
دندانها در دوران رشد از درون لثه بیرون میآیند. این اتفاق زمانی که دندانهای دایمی جایگزین دندانهای شیری میشوند نیز تکرار میگردد. اگر دندانی از لثه بیرون نیاید یا تنها بخشی از آن بیرون آید، این دندان یک دندان غائب محسوب میشود. دندان نهفته به دلایل مختلف درون بافت لثه یا استخوان گیر میکند. ممکن است فک بیش از حد شلوغ باشد و فضایی برای دندان جدید نباشد. برای مثال فک خیلی کوچک باشد و نتواند دندانها را ساماندهی کند.
در این حال دندانها در تلاشند از لثه خارج شوند و ممکن است بپیچند، کج شوند یا جابهجا شوند. دندان نهفته بسیار معمول است. این دندانها اغلب بدون درد هستند و مشکلی ایجاد نمیکنند. با این حال بعضی معتقدند دندان غائب به دندان مجاور فشار آورده و سبب نامرتبی دندانها میگردد. دندان نیمه نهفته که تنها بخشی از آن دیده میشود موجب گیر کردن غذا، ایجاد پلاک دندان و تخریب بافت نرم اطراف آن میشود که میتواند موجب ورم لثه، حساسیت در لثهها و بوی نامطبوع دهان شود که پریکورونیت نامیده میشود. بافت تخریب شده میتواند سبب تحلیل دندان یا دندانهای مجاور آن گردد.
علائم
علایم شامل:
- ورم لثه در انتهای دهان
- دشواری در گشودن فک
- بوی بد دهان
- طعم بد دهان
- درد هنگام جویدن یا تکه کردن غذا، درد میتواند برای چند روز ادامه داشته باشد و سپس قطع شود. درد ممکن است در هفتهها یا ماههای آینده بازگردد.
- آبسه دندان با لثه
- ایجاد عفونت
- نامرتبی دندانها
- ایجاد پلاک بین دندان و لثه
- بیماریهای لثه اطراف دندان
- کیست یا دیگر تومورها درون فک
تشخیص
بعد از تشخیص علائم دندان نهفته، بهتر است نگرانی خود را با یک دندانپزشک در میان بگذارید. معمولترین دندان نهفته آسیاب سوم یا دندان عقل است که عقبترین دندان در ردیف دندانهاست. برای اطمینان از نداشتن دندان غائب دندانپزشک با استفاده از اشعه ایکس به بررسی دقیق میپردازد. دندن نهفته ممکن است روی لثه نمایان نباشد اما دندانپزشک قادر است دندان غائب را تشخیص دهد و برای درمان شما را به یک جراح دهان و دندان معرفی کند.
درمان
ارتودنسی
اگر فضایی برای بیرون آمدن دندان نهفته موجود نباشد، جراح دهان و دندان با همکاری یک ارتودنتیست میتوانند دندان نهفته را از درون لثه خارج کنند و سپس با اتصال براکت ،یک قطعهی کوچک طلا، به دندان غائب به تدریج دندانها به محل درست خود حرکت کرده و دندان غائب نیز به مکان مناسب منتقل میشود.
کشیدن دندان
اگر دندان غائب همچنان سبب احساس درد، عفونت یا تاثیر بر روی دندانهای مجاور شود، روش درمان مرسوم آن خارج نمودن دندان است. در آوردن یک دندان با توجه به اینکه کجا قرار دارد، حدود 5 تا 30 دقیقه زمان میبرد. در بعضی موارد برای برطرف کردن عفونت نیاز است از آنتی بیوتیک استفاده شود.
جراحی
بیماران اغلب ترجیح میدهند جراح فک و دهان دندان نهفته یا دندان عقل نهفته را خارج کند. در اکثر مردم دندان عقل توسط آسیاب دوم یا استخوانهای اطراف یا توسط لثهها به دلیل کمبود فضای کافی، گیر افتاده و خارج نمیشود که در این موارد دندان عقل دندان غائب محسوب میشود. دندان نهفته باید با استفاده از جراحی دندان نهفته با روشی غیر از روش کشیدن معمولی دندان، خارج شود. روش جراحی دندان نهفته عبارت است از:
- در محل برآمدگی دندان غائب و اطراف آن داروی بی حسی موضعی تزریق میگردد.
- اگر بیمار مضطرب یا ترسیده باشد دندانپزشک یا جراح با تزریق آرامبخش به بازوی بیمار کمک میکند بیمار آرامش یابد.
- به ندرت بیهوشی لازم است در این مواقع جراحی در بیمارستان صورت میگیرد. با این حال بیمار در همان روز مرخص خواهد شد.
- حین جراحی دندان نهفته، جراح لثه را که مانع دیده شدن دندان نهفته میشود را باز کرده و سپس دندان غائب را تکه تکه کرده و خارج میکند و در پایان لثه را بخیه میزند.
مراقبت بعد از جراحی
بعد از عمل جراحی دندان زیر لثه ممکن است در گونه و فک ورم وجود داشته باشد. در این صورت برای بهبودی سریعتر از دستورات زیر پیروی کنید.
- از خوردن نوشیدنیهای گرم بپرهیزید و مایعات را جرعه جرعه بنوشید. از نی استفاده نکنید (زیرا فشار مکش میتواند سبب خارج شدن لخته خون شود).
- غذاهای نرم با لقمههای کوچک بخورید.
- سیگار نکشید. الکل مصرف نکنید
- از شستشوی دهان و تف کردن خودداری کنید.
- استراحت کنید. ورزش نکنید.
- هنگام دراز کشیدن با استفاده از بالش اضافی سر خود را بالا نگه دارید.
مدیریت درد
در 24 تا 72 ساعت ابتدایی امکان دندان درد و ورم جزیی وجود دارد که با استفاده از داروی مسکن قابل کاهش است. هم چنین میتوان با استفاده از یک کیسهی یخ بر روی صورت در فواصل 5 دقیقهای در 18 ساعت ابتدایی درد را کاهش داد. دندانپزشک یا جراح ممکن است برای کاهش درد داروی ضد درد تجویز کند که ممکن است موجب احساس تهوع شود. بهتر است این داروها با مایعات زیاد مصرف شوند تا احساس تهوع کاهش یابد یا به طور کامل رفع گردد. در دوران بهبودی باید با حفظ بهداشت دهان و دندان از بروز عفونت جلوگیری کرد. روز بعد از جراحی باید:
- با استفاده از یک مسواک نرم تمام دهان به غیر از محل زخم را به آرامی تمیز کنید.
- به طور مکرر دهان خود را با استفاده از آب نمک گرم یا دهان شوی آنتی باکتریال شستشو دهید.
هزینه
وابسته به نوع درمان هزینه متفاوت است. سختترین نوع درمان بیشترین هزینه را در بر دارد. هزینه خارج کردن دندان با روشهای معمول کم هزینهتر از روش جراحی است.
