برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ سلامت دهان و دندان، رژیم غذایی شما یعنی نوع غذا و مقداری که می‌خورید عوامل مهمی هستند. تغییرات مربوط به دهان و دندان شما به محض خورن غذاهای خاصی شروع می‌شود. باکتری‌های دهان، قند و کربوهیدرات موجود در غذاهایی که می‌خورید را به اسید تبدیل می‌کنند و این اسیدها هستند که شروع به حمله به مینای دندان‌ها می‌کنند و فرآیند پوسیدگی دندان شروع می‌شود. هرچه بیشتر غذا و میان وعده استفاده کنید، دندانهایتان را بیشتر در معرض چرخه پوسیدگی قرار می‌دهید.
غذاها و نوشیدنی‌های سالم برای دهان و دندان
- بهترین گزینه‌های غذایی برای سلامتی دهان شما شامل پنیر، مرغ یا سایر انواع گوشت، آجیل و شیر می‌باشد. به نظر می‌رسد که این غذاها با فراهم کردن کلسیم و فسفر مورد نیاز برای باز معدنی‌سازی دندان‌ها (یک فرایند طبیعی که توسط آن مواد معدنی پس از حذف آنها توسط اسید دوباره در مینای دندان قرار می‌گیرد) از مینای دندان حفاظت می‌کنند. برای کسانی که عدم تحمل لاکتوز دارند و نمی‌توانند محصولات لبنی مصرف کنند، سبزیجات سبز مانند بروکلی و اسفناج دارای کلسیم بالایی هستند.
- انتخاب‌های غذایی دیگر شامل میوه‌های سفت یا ترد (مانند سیب و گلابی) و سبزیجات می‌باشد. این مواد غذایی حاوی مقدار زیادی آب هستند که اثر قندهای موجود در آنها را رقیق می‌کند و جریان بزاق را تحریک می‌نماید (که به وسیله شستن ذرات مواد غذایی و بافر کردن اسید به محافظت در برابر پوسیدگی کمک می‌کند. غذاهای اسیدی مانند مرکبات، گوجه فرنگی و لیمو باید به منظور کاهش اسید آنها به عنوان بخشی از وعده‌های غذایی بزرگتر خورده شوند.
- بهترین نوشیدنی‌ها شامل آب (به ویژه آب فلوراید شده)، شیر و چای شیرین نشده است. مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند، از جمله نوشابه‌ها، لیموناد، و قهوه یا چای دارای شکر را محدود کنید. همچنین از خوردن نوشیدنی حاوی قند در طول روز اجتناب کنید، نوشیدن روزانه آنها، دندان‌های شما را به طور مداوم در معرض شکر قرار می‌دهد و به نوبه خود، اسیدهای دائمی مسبب پوسیدگی ایجاد می‌کند.
غذاهای ناسالم برای دندان
غذاهای نامناسب برای دندان شامل آب نبات، شکلات‌های سفت، شیرینی نعناعی، کوکی‌ها، کیک، پای، نان، کلوچه، چیپس، برنج، سیب زمینی سرخ کرده، موز، کشمش و دیگر میوه‌های خشک می‌باشد. این غذاها حاوی مقادیر زیادی شکر هستند و یا می‌توانند به دندان‌ها بچسبند، و منبع تغذیه‌ای برای باکتری‌ها فراهم کنند. علاوه بر این، قطره‌های سرفه باید تنها در صورت لزوم مورد استفاده قرار گیرد زیرا آنها نیز مانند آب نبات‌های شیرین باعث ایجاد پوسیدگی دندان می‌شوند.
جایگزین‌های شکر و فرآورده‌های بدون شکر
جایگزین‌های شکر نیز در دسترس هستند که ظاهر و طعم شکر را دارند با این حال، مانند شکر هضم نمی‌شوند، بنابراین باکتری‌های دهان را تغذیه نکرده و در نتیجه اسیدهای عامل پوسیدگی را تولید نمی‌کند. این جایگزین‌ها عبارتند از: اریتیتول، ایزومالت، سوربیتول و مانیتول. سایر جایگزین‌های شکر شامل ساکارین، ادوانتیم، آسپارتیم، آكسولفیم، پتاسیم و ساكرالوز می‌باشند.
گاهی اوقات غذاهای بدون قند به سادگی بدین معنی است که هیچ شکری در طول فرایند تولید به غذاها اضافه نمی‌شود. با این حال، این بدان معنا نیست که غذاها حاوی شیرین کننده‌های طبیعی مانند عسل، شیره یا شهد، نیشکر تبخیر شده، فروکتوز، مالت جو یا شربت برنج نیستند. این شیرین کننده‌های طبیعی حاوی همان مقدار کالری شکر هستند و می‌تواند به همان اندازه برای دندان‌های مضر باشد.
برای تعیین اینکه آیا غذاهای بدون شکری که خریداری می‌کنید حاوی شیرین کننده‌های طبیعی هستند، برچسب مواد تشکیل دهنده را بررسی کنید. واژه‌هایی که با “اوز”به پایان می‌رسد (مانند ساکاروز و فروکتوز) معمولا نشانگر یک شیرین کننده طبیعی هستند. بر روی برچسب، به نوشته شکر و یا کربوهیدرات دقت کنید.
آیا جویدن آدامس برای دندان مناسب است؟
جویدن آدامس بدون شکر، در واقع برای دندان‌های شما مفید است زیرا جویدن باعث می‌شود غذایی که بین دندانهایتان گیر میفتد بیرون آید و همچنین میزان بزاق دهان را برای بافر (خنثی) کردن اسید دهان افزایش می‌دهد. برخی از آدامس‌ها حاوی مواد تشکیل دهنده‌ای هستند که می‌توانند پوسیدگی را کاهش دهند و همچنین باعث بهبودی نواحی از دندان‌ها که شروع به پوسیدگی کرده‌اند، می‌گردد. اگر چه درصورتی که دچار درد فک و یا سایر مشکلات مربوط به فک باشید، جویدن آدامس می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
نکات مراقبتی دندان و لثه
این موارد برخی از نکات ساده برای مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها می‌باشند:
- دندان‌های خود را به طور مرتب مسواک بزنید. حداقل دو بار در روز و ترجیحا 30-60 دقیقه پس از هر وعده غذایی و میان وعده مسواک بزنید.
- از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
- حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- روزانه از دهانشویه استفاده دهید.
- به طور منظم برای بررسی و تمیز کردن دندان‌ها معمولا دو بار در سال به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- برای حفظ سلامت کلی غذاهای مختلفی مصرف کنید. از غذاهای حاوی شکر و نشاسته بین وعده‌های غذایی کمتر استفاده کنید. اگر میان وعده می‌خورید، غذاهای مغذی مانند پنیر، سبزیجات خام، ماست ساده یا میوه‌های سفت (مانند سیب) را انتخاب کنید.
